Şanlıurfa Göbeklitepe
Göbeklitepe, Türkiye’nin Güneydoğu bölgesinde, Şanlıurfa iline yakın bir konumda yer alan ve insanlık tarihinin en eski tapınaklarından biri olarak kabul edilen bir arkeolojik alan. Yaklaşık 9600-9500 yıl öncesine, yani Neolitik Çağ’a tarihlenmektedir.
Göbeklitepe'nin keşfi 1960'lı yıllara dayanıyor, ancak gerçek anlamda araştırmalar 1990'larda Klaus Schmidt tarafından başlatıldı. Alan, büyük taş daireler ve bunların ortasında yer alan T biçimindeki taş sütunlarla doludur. Bu yapılar, dönemin insanlarının dini inançlarını, toplumsal yapılarını ve yaşam tarzlarını anlamak için önemli ipuçları sunar.
Özellikle ilginç olan, Göbeklitepe’nin avcı-toplayıcı topluluklar tarafından inşa edilmiş olmasıdır; bu, tarım öncesi döneme işaret eder. Yapılar, daha sonraki tarım toplulukları tarafından terk edilmiştir, bu da Göbeklitepe'nin, tarıma geçiş sürecindeki insan topluluklarının dini ve sosyal yaşamında merkezi bir rol oynadığını düşündürmektedir.
Göbeklitepe’nin keşfi, tarih öncesi dönemler hakkında bildiklerimizi yeniden değerlendirmemizi sağladı. İnsanların karmaşık inanç sistemleri ve toplumsal organizasyonları, tarıma geçmeden çok önce var oluyordu. Bu da, insanlık tarihinin daha önce düşündüğümüzden daha karmaşık bir yapıya sahip olduğunu göstermektedir.
2012 yılında UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne dahil edilen Göbeklitepe, hem arkeologlar hem de tarihçiler için büyük bir öneme sahiptir ve her yıl birçok ziyaretçi çekmektedir.